شب ادراری یک مشکل شایع و مهم در طب کودکان ،خانواده ها و جامعه است.
حدود 16 درصد کودکان بالای 5 سال شب ادراری دارند.
تعریف دقیق شب ادراری برحسب کتب گوناگون فرق می کند ولی اگر بچه ای بعد از سن 5 سالگی شب ها بسترش را خیس کند شب ادراری گویند
شب ادراری دوگونه است:
اولیه یعنی اینکه بچه از بدو تولد تا سن 5 سالگی شب ادراری داشته و هیچ وقت دوره ای بدون شب ادراری نداشته است.
شب ادراری ثانویه یعنی اینکه بچه حداقل یک دوره شش ماهه بدون شب ادراری بوده است.
شب ادراری اولیه عموما علت جسمی و ارگانیک ندارد.
در هر سال حدود 15 درصد شب ادراری خوب می شود و تا سن ده سالگی اغلب موارد آن برطرف خواهد شد.
علل جسمی مثل عفونت های ادراری دیابت، اختلالات آناتومیک سیستم اداری حدود کمتر از 4 تا 5 درصد علل شب ادراری را در بر می گیرد.
فاکتور های دخیل در شب ادراری
ارث
نژاد
مسافرت
رفتن به مدرسه یا مسافرت
تولد فرزند جدید
جابجایی منزل
خانواده های شلوغ
فقر اجتماعی
علل جسمی و ار گانیک حدودا 4 تا 5 درصد
استرس
مهمترین علل شب ادراری استرس و عامل استرس زا می باشد.
اصول درمان شب ادراری بر 4 اصل استوار است:
اموزش به والدین.
درمان انگیزشی و تشویقی کودک
تشک آلارم یا سیستم های هشدار دهنده
دارو درمانی
در اغلب موارد درمان شب ادراری درمان غیر دارویی است درمان دارویی خط آخر است.
در موارد زیر بهتر است خط اول دارو باشد:
کودک بالای 7 سال
کودکانی که خود و والدینشان اعتماد به نفس پایین دارند
کودکی که هر شب جای خودش را خیس می کند
کودکانی که به درمان های غیر دارویی جواب نداده اند.
درمان های غیر دارویی
آموزش به والدین
به والدین بگویید این ببماری خطر ناکی نیست و اکثرا به تدریج برطرف خواهد شد.
به والدین بگویید کودک را تنبیه نکنند.
به والدین بگویید این بیماری نیاز به آرامش دارند و زمان آن طولانی است.
اگر کودک یبوست دارد آن را درمان کنید
به والدین بگویید در طول روز کودک را تشویق به ادرار کردن کنند.
استفاده از نوشیدن های شیرین مثل چای وقهوه از عصر به بعد به کودک ندهید.
شب مایعات کمتر بخورد ولی در طول روز مایعات زیادتر.
قبل از رفتن به رختخواب کودک را ببرید توالت ادرار کند.
هرشب که ادرار نکرد به کودک جایزه بدهید.
بچه را پوشک نکنید چون از نظر روانی اعتماد به نفس کودک را پایین می اورد.
اگر کودک شب از خواب به هر دلیلی بیدار می شود او را به توالت ببربد
درمان به روش سیستم های هشدار دهنده.
این روش شامل تشک الارم دار و همچنین رسپتور های رطوبت که در لباس کودک نصب می شود.
این سیستم های به محض خیس شدن الارم صدادار ودیا ویبراتور ان فعال می شود و کودک را بیدار می کند دراین موقع باید کودک را به توالت برده تا ادرار کند بعد لباس و ملافه اش را عوض کنید بهتر است لباس و ملحفه تمیز از قبل کنار تخت کودک آماده باشد.
مواد منع استفاده از روش های هشدار دهنده:
اگر هدف والدین رسیدن سریع به نتیجه درمان است.
اگر برای کودک وسایر اعضای خانواده نگران کننده باشد.
اگر کودک هفته یک بار خیس می کند.
والدین از اینکه تشک خیس می شود در عذابند.
درمان فوری شب ادراری
شب ادراری (نوروژنیک بدون آگاهی) یک مشکل طبی است که می‌تواند برای افرادی از هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در کودکان رخ می‌دهد.
اگر نیاز به درمان فوری دارید، این توصیه‌ها ممکن است به شما کمک کننده باشند:
۱- مشاوره پزشک
با پزشک خود در مورد مشکل شب ادراری صحبت کنید تا علت آن را مشخص کنید.
پزشک می‌تواند شما را به تخصصی مانند اورولوژیست (متخصص سیستم ادراری) یا نئورولوژیست (متخصص اعصاب و روان) ارجاع دهد.
۲- تمرین‌های عضلات کره مداری
تمرین عضلات کره مداری (تمرین پلوزی) می‌تواند به کنترل عضلات ادراری کمک کند.
این تمرین شامل تنش و رهاسازی عضلاتی است که در کنترل ادرار نقش دارند.
۳- مدیریت مایعات
مصرف مایعات را در طول روز تنظیم کنید.
ممکن است کاهش مصرف مایعات در ساعات اخیر قبل از خواب به کنترل ادرار در شب کمک کند.
با این حال، اطمینان حاصل کنید که مقدار مایعاتی که مصرف می‌کنید، کافی است تا جلوگیری از دچار شدن به خشکی شدید در طول روز.
۴- بررسی روش‌های مقابله روانشناختی
برخی از روش‌های مقابله روانشناختی می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب مرتبط با شب ادراری کمک کنند.
می‌توانید با یک متخصص روانشناسی مشاوره کنید تا راهنمایی‌های مربوط به مدیریت استرس و اضطراب را دریافت کنید.
۵- استفاده از سیستم‌های هشدار دهنده
برخی از دستگاه‌های الکترونیکی می‌توانند با صدا، لرزش یا نور به شما کمک کنند تا بیدار شوید و به دستشویی بروید در صورتی که به طور ناخواسته ادرار کردید.
مهم است به یاد داشته باشید که بهتر است با پزشک خود در مورد درمان فوری شب ادراری خود مشورت کنید، زیرا پزشک می‌تواند بر اساس وضعیت خاص شما، راهنمایی‌ها و درمان‌های متناسب را تعیین کند.
شب ادراری در بزرگسالان
شب ادراری (نوروژنیک بدون آگاهی) در بزرگسالان نیز ممکن است رخ دهد، اما به طور کلی کمتر شایع است نسبت به کودکان. و اما شب ادراری در بزرگسالان می‌تواند دلایل مختلفی داشته‌باشد.
ممکن است که این دلایل می تواند شامل:
۱- کلیه‌های شخص بیش‌از‌حد معمول ادرار تولید کند که ناشی از فعایت بیش از اندازه ی کلیه ها است.
۲- کاهش هورمونی به نام ADH باعث کنترل تولید ادرار در شب می‌شود که وقتی این هورمون مهم کاهش می یابد شب ادراری ایجاد می شود.
هم چنین نوعی از دیابت هم وجود دارد که روی این هورمون تاثیر گذاشته و مقدار ترشح آن را کاهش می‌دهد که با مصرف دارو می توان این مورد را کنترل کرد.
۳- و اما مورد سوم این که گاهی نیز مثانه نمی‌تواند ادرار را نگه‌دارد که یا ناشی از پر بودن بیش از حد است و یا کوچک بودن ابعاد مثانه و یا وجود التهاب و ورم در مثانه که در این زمان ادرار ممکن است نشت کند.
این موارد تنها تعدادی از عوامل ساده هستند که قابل جبران و کنترل خواهند بود.
اگر با شب ادراری در بزرگسالان مواجه هستید و نیاز به درمان فوری دارید، می‌توانید این توصیه‌ها را دنبال کنید:
۱- مشاوره پزشک
بهتر است با پزشک خود در مورد مشکل شب ادراری صحبت کنید تا علت آن را مشخص کنید.
پزشک می‌تواند بررسی کاملی انجام دهد و شما را به تخصصی مناسب مانند اورولوژیست یا نئورولوژیست ارجاع دهد.
۲- تغییر روش‌های زندگی
برخی از عوامل مانند مصرف مایعات قبل از خواب، مصرف الکل یا نیکوتین، مصرف داروهای مشخص و استرس می‌توانند شب ادراری را تشدید کنند.
تغییر در روش‌های زندگی مانند کنترل مایعات، مدیریت استرس و ایجاد الگوی خواب منظم ممکن است بهبود را به همراه داشته باشد.
۳- تمرین عضلات کره مداری
تمرین عضلات کره مداری و تقویت آنها می‌تواند به کنترل عضلات ادراری کمک کند.
مشاوره با فیزیوتراپیست می‌تواند در این زمینه مفید باشد.
۴- درمان دارویی
در برخی موارد، پزشک ممکن است درمان دارویی را برای کنترل شب ادراری در بزرگسالان توصیه کند.
داروهایی مانند دی‌اس‌پی‌ها (مهارکننده‌های پوسته پیشین) یا آنتی‌کلولینرژیک‌ها (مهارکننده‌های آنزیم کولین استراز) در برخی از موارد استفاده می‌شوند
با توجه به اینکه هر فرد و شرایط بیماری ممکن است متفاوت باشد، مشورت با پزشک خود برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی مناسب بسیار مهم است.
شب ادراری در نوجوانان
شب ادراری در واقع خیس کردن رخت خواب به صورت غیر ارادی است که هم ممکن است در کودکان رخ دهد و هم در بزرگسالان که در هنگام خوابیدن فرد اراده ی خود را از دست می دهد و ادرار می کند.
این موضوع انواع مختلفی دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- مورد اول شب ادراری اولیه است که در این مورد شخص به طور متوالی شب ادراری داشته به این معنی که در طول ۶ ماه را در نظر می گیرند و فرد در طول این چند ماه شب ادراری را به طور مکرر داشته است.
۲- و اما در حالت دوم فرد در طول همین ۶ ماه تنها چند بار را شب ادراری داشته و اصلا به طور مکرر این اتفاق نیفتاده است که در این حالت علتی وجود دارد که با مراجعه به پزشک به راحتی قابل جبران خواهد بود.
هم چنین شب ادراری در اثر برخی عوامل ایجاد می شود که این عوامل شامل موارد زیر می باشد:
۱- مثانه ی کوچک
یکی عوامل بسیار شایع که بیش تر در کودکان وجود دارد شب ادراری در اثر مثانه ی کوچک است که وقتی کودک شما به اندازه ی کافی بزرگ نشده باشد دستگاه ادراری اش هم به خوبی رشد نکرده است و ابعاد مثانه کوچک است به همین دلیل در طول شب ممکن است این اتفاق ایجاد شود.
بهتر است برای این دسته از کودکان و برای جلوگیری از ایجاد شب ادراری، استفاده از مایعات در هنگام شب منع شود.
مایعات می تواند انواع میوه ها هم باشد.
از یه ساعت مشخصی به بعد سعی کنید مایعات و… کم تری که می تواند شب ادراری را تشدید کند به کودکان خود بدهید و تا حد زیادی از این مسئله ی ناخوشایند جلوگیری کنید.
۲- عدم تشخیص مثانه ی پر
این مورد نوعی ناتوانی است که در فرد ایجاد می شود و عصب هایی که مسئول این قسمت هستند اکر اختلالی در عملکردشان ایجاد شده باشد، دچار می شوند.
این مورد بیش تر می تواند از ناراحتی های اعصابی باشد که با مراجعه به پزشک قابل جبران خواهد بود.
۳- عفونت مجرای ادرای
در خصوص این مورد باید گفت که وقتی عفونتی در مثانه و لوله های ادراری باشد در عملکردش اختلالی ایجاد خواهد شد که هم چنین می تواند همراه با درد، تورم، قرمزی همراه باشد.
این اختلال هم می تواند شامل شب ادراری باشد و هم می تواند شامل تکرر ادرار باشد که حتما باید پیگیری شود تا درمان با سرعت بیش تری انجام شود.
این موارد جز معمول ترین عوامل در ایجاد شب ادراری هستند که به کمک روش های ساده قابل جبران خواهند بود.
و اما شب ادراری یا نوروژنیک بدون آگاهی در نوجوانان نسبتاً رایج است.
این مشکل ممکن است برای نوجوانانی که در سنین 12 تا 18 سال هستند رخ دهد.
اگر نیاز به درمان فوری دارید، می‌توانید این راهکارها را امتحان کنید:
۱- مراجعه به پزشک متخصص
بهتر است با پزشک متخصص در خصوص شب ادراری و حالاتی که به شما دست می دهد صحبت کنید تا علت آن به طور کامل تشخیص داده شود و برنامه درمانی مناسب را برای شما تعیین کنید که این برنامه شامل استفاده از دارو بیش تر می باشد و پزشک متخصصی که می‌تواند شما را درمان کند اورولوژیست، نئورولوژیست یا روانشناس می باشد که در صورت ایجاد این اتفاق حتما مراجعه کنید.
۲- مصرف مشخص مایعات
مصرف مشخص مایعات را در طول روز لازم است که تنظیم شود.
به این معنی که مصرف مایعات و میوه های ادرار آور را قبل از خواب را کاهش دهید. از طرفی، اطمینان حاصل کنید که مقدار مایعاتی که مصرف می‌کنید کافی است تا در طول روز به طور معمولی آب دهان خود را برطرف کنید.
۳- تمرین عضلات کره مداری
تمرین عضلات کره مداری (تمرین پلوزی) می‌تواند به کنترل عضلات ادراری کمک کند.
با فیزیوتراپیست مشورت کنید تا تمرینات مناسب را برای شما تعیین کند.
۴- وسایل اینرسیالزه (منبع الکتریکی)
وسایل الکترونیکی خاصی وجود دارند که با ارسال سیگنال‌های الکتریکی یا لرزش به بدن شما در صورتی که ادرار کردید، شما را بیدار می‌کنند.
این وسایل می‌توانند به شما کمک کنند تا زمانی که بتوانید به دستشویی بروید، بیدار بمانید.
۵- مدیریت استرس و اضطراب
استرس و اضطراب ممکن است عواملی باشند که شب ادراری را تشدید کنند.
به مدیریت استرس و اضطراب خود توجه کنید و از روش‌های مختلفی مانند تمرین مکانیکی، ماساژ، یوگا یا روش‌های تنفس عمیق استفاده کنید.
مهم است به یاد داشته باشید که هر فرد و شرایط بیماری ممکن است متفاوت باشد.
مشورت با پزشک و تیم درمانی مناسب برای شما می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.