دوران بارداری یکی از حیاتی ترین و در عین حال زیباترین لحظات زندگی زوجین می باشد . در این دوران نیاز به مراقبت های ویژه و تخصصی ست تا در نهایت نوزادی سالم و سرحال پا به دنیای ما بگذارد . در این مطلب نگاهی به کمردرد های شابع دوران بارداری خواهیم انداخت و شمارا با آن ها آشنا می کنیم.
بسیاری از خانم‌ها در اوایل بارداری دچار کمردرد می‌شوند؛ اما معمولا کمردرد در نیمه‌ی دوم بارداری شروع می‌شود و ممکن‌است با ادامه‌ی بارداری بدتر شود. گاهی ممکن است درد کمر تا پس از تولد نوزاد ادامه داشته باشد؛ اما معمولا کمر درد در بارداری ظرف مدت چند ماه پس از وضع حمل از بین می‌رود. بخاطر داشته باشید که اگرچه کمردرد در دوران بارداری امری نسبتا شایع است؛ نباید آن‌را به‌عنوان بخشی از فرآیند بارداری پذیرفت. برای داشتن یک بارداری لذت‌بخش و زایمان راحت، باید در اولین فرصت علائم کمردرد را مورد بررسی قرارداد و در طول بارداری به کنترل آنها پرداخت.
کمردرد در دوران بارداری که مدت زیادی طول بکشد (چندهفته یا چند ماه) می‌تواند عاملی برای پیش‌بینی کمردرد پس از وضع حمل باشد. (درد پس از تولد نوزاد) به همین دلیل از زنان باردار خواسته می‌شود در طول بارداری در صدد درمان کمردرد خود برآیند. درمان مطمئن (غیر جراحی) و محافظه‌کار برای کمردرد در دوران بارداری شامل انجام تمرینات مناسب و ورزش‌های بدنی است که هدف آنها بهبود هماهنگی عضلات و نحوه‌ی ایستادن است. این اقدامات باعث بهبود و حفاظت از ساختار بدن می شوند و انجام دادن آنها برای پیش‌گیری از فشار غیرضروری بر ساختارهای محافظ ضروری است. مراجعه به متخصص می‌تواند برای کاهش یا تسکین کمردردهای ناخواسته دوران بارداری بسیار مفید باشد. درصورتی‌که بیمار به درمان‌های جامع نیاز داشته باشد، متخصص زنان و زایمان باید به ارزیابی و معاینه او بپردازد و برنامه درمانی ویژه‌ای را به او توصیه کند.
انواع کمردرد در دوران بارداری
درد قسمت‌های خلفی لگن
زنان این نوع درد را در پشت لگن خود احساس می‌کنند. این درد شایع‌ترین نوع کمردرد در دوران بارداری است؛ این درحالی است که برخی از زنان در ناحیه‌ی مهره‌های کمر درد را احساس می‌کنند. بیماران این درد را در یک یا هر دو طرف کپل یا در قسمت پشت ران خود احساس می‌کنند. این درد ممکن است هنگام راه‌رفتن، بالارفتن از پله، خم شدن، ایستادن، غلت‌زدن در رختخواب، نشستن و مواردی از این قبیل شروع شود. برخی از موارد می‌توانند باعث بدتر شدن درد در ناحیه‌ی خلفی لگن شوند. به‌عنوان مثال، هنگامی‌که بیمار روی صندلی نشسته باشد و به سمت جلو یا پایین خم شده و کمر تا شود. زنانی که از درد ناحیه‌ی خلفی لگن رنج می‌برد، بیش‌تر مستعد تجربه‌ی درد در ناحیه‌ی استخوان شرمگاهی هستند.
درد در قسمت مهره‌های کمر
این نوع درد در ناحیه‌ی ستون فقرات، بالاتر از ناحیه‌ی لگن رخ می‌دهد. این درد شبیه کمردردی است که زنان قبل از دوران بارداری تجربه کرده‌اند. این درد در اطراف ستون فقرات، روی ستون فقرات و تقریبا در اطراف کمر احساس می‌شود. بیماران معمولا دردی را احساس می‌کنند که ساق پا را نیز درگیر می‌کند. اگر بیمار به مدت طولانی سر پا بایستد یا چیزی را بلند کند، درد بیش‌تری را احساس خواهد کرد. معمولا درد در اواخر روز بدتر می‌شود.
درد سیاتیک
هنگامی‌که کمردرد در دوران بارداری، ران‌ها و کپل را درگیرکند ممکن است به اشتباه درد سیاتیک خوانده شود که یک وضعیت نسبتا غیرشایع است. درد سیاتیک در دوران بارداری که در پی بیرون‌زدگی یا فتق دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات ایجاد می شود، فقط حدود یک درصد از زنان باردار را گرفتار می‌کند. اگر بیمار درد سیاتیک داشته باشد معمولا درد بیش‌تری را در ساق خود احساس می‌کند و به نسبت درد کمتری را در کمر خود احساس خواهد کرد. همچنین ممکن است در قسمت زیر زانو احساس درد و ناراحتی داشته باشد. این درد می‌تواند پا و انگشتان او را نیز درگیرکند. این بیماران معمولا از سوزن سوزن شدن، سوزش و بی‌حسی ساق شکایت دارند درصورتی‌که درد عصب سیاتیک شدید باشد، بیمار در ناحیه‌ی کشاله‌ی ران و دستگاه تناسلی دچار بی‌حسی می‌شود. این بیماران گاهی در دفع ادرار و مدفوع دچار مشکل می‌شوند.
علل کمر درد در بارداری
با بزرگ‌تر شدن شکم، عضلات لگن به سمت بیرون کشیده می‌شوند (و ضعیف می‌شوند) و بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ این امر باعث می‌شود فشار زیادی به کمر بیمار وارد شود. درصورتی‌که بر عصب فشار وارد شود، بیمار دچار کمردرد می‌شود. به‌علاوه، افزایش وزن و بزرگ‌ترشدن شکم بدین معناست که فعالیت عضلات بیش‌تر می‌شود و فشار بیش‌تری به مفاصل بیمار وارد می‌شود. به همین دلیل زنان باردار در اواخر روز درد بیش‌تری را احساس می‌کنند. در دوران بارداری، تغییرات هورمونی باعث شل شدن مفاصل و رباط‌هایی می‌شوند که استخوان های لگن را به ستون فقرات وصل می‌کنند. این امر باعث می شود بیمار هنگام راه‌رفتن، ایستادن، نشستن به مدت طولانی، غلت زدن در رختخواب، بلند شدن از روی صندلی یا توالت فرنگی، خم‌شدن یا بلندکردن اشیاء درد بیش‌تری را احساس کند.
عوامل پرخطر
معمولا زنانی که قبل از دوران بارداری یا در بارداری قبلی این نوع درد را تجربه‌کرده‌اند، بیش‌تر مستعد کمردرد خواهند بود. معمولا زنانی که تحرک کمتری دارند، فاقد انعطاف‌پذیری هستند و عضلات کمر و شکم آنها ضعیف است، بیش‌تر در معرض ابتلا به کمردرد قرار دارند. دوقلو زایی یا چندقلو زایی یکی دیگر از مواردی است که ریسک ابتلا به کمردرد در دوران بارداری را افزایش می‌دهد.