آنژیوپلاستی عروق کرونر (AN-jee-o-plas-tee) که مداخله عروق کرونر از راه پوست نیز نامیده می شود، روشی است که برای باز کردن گرفتگی عروق قلب استفاده می شود. در آنژیوپلاستی از یک کاتتر بالون کوچک استفاده می شود که در یک رگ خونی مسدود شده قرار می گیرد تا به گشاد شدن آن و بهبود جریان خون به قلب کمک کند.
آنژیوپلاستی اغلب با قرار دادن یک لوله سیمی کوچک به نام استنت انجام می شود. استنت به باز شدن شریان کمک می کند و شانس باریک شدن مجدد آن را کاهش می دهد. بیشتر استنت‌ها با دارو پوشانده می‌شوند تا به باز نگه داشتن شریان کمک کنند (استنت‌های دارویی). در این روش به ندرت از استنت های فلزی استفاده می شود.
آنژیوپلاستی می تواند علائم انسداد شریان ها مانند درد قفسه سینه و تنگی نفس را بهبود بخشد. آنژیوپلاستی همچنین اغلب در هنگام حمله قلبی برای باز کردن سریع شریان مسدود شده و کاهش میزان آسیب به قلب استفاده می شود. آنژیوپلاستی برای درمان تجمع پلاک های چربی در رگ های خونی قلب استفاده می شود. این تجمع نوعی بیماری قلبی است که به عنوان تصلب شرایین شناخته می شود.
در چه شرایطی باید از آنژیوپلاستی استفاده کرد؟
- داروهای مختلف استفاده کرده‌اید یا سبک زندگی‌تان را تغییر داده اید، اما درمان نشده‌اید
- درد قفسه سینه (آنژین صدری) دارید که در حال بدتر شدن است
- شما دچار حمله قلبی شده اید.
آنژیوپلاستی می تواند به سرعت شریان مسدود شده را باز کند و آسیب به قلب شما را کاهش دهد. البته آنژیوپلاستی برای همه مناسب نیست. بسته به میزان بیماری قلبی و سلامت عمومی، پزشک ممکن است تشخیص دهد که جراحی بای پس عروق کرونر گزینه بهتری نسبت به آنژیوپلاستی برای شما است.
چه زمانی جراحی بای پس عروق کرونر توصیه می‌شود؟
- شریان اصلی که خون را به سمت چپ قلب شما می رساند باریک است
- عضله قلب شما ضعیف است
- شما مبتلا به دیابت و انسداد شدید متعدد در شریان های خود هستید
در جراحی بای پس عروق کرونر، قسمت مسدود شده شریان شما با استفاده از یک رگ خونی سالم از قسمت دیگری از بدن شما بای پس می شود.
خطرات آنژیوپلاستی:
اگرچه آنژیوپلاستی نسبت به جراحی بای پس روشی کمتر تهاجمی برای باز کردن گرفتگی عروق است، اما این روش همچنان خطراتی را به همراه دارد.
شایع ترین خطرات آنژیوپلاستی عبارتند از:
مسدود شدن مجدد شریان
باریک شدن مجدد شریان شما هنگامی که آنژیوپلاستی با قرار دادن استنت حاوی دارو ترکیب می شود، خطر کوچکی وجود دارد که شریان درمان شده دوباره مسدود شود. خطر باریک شدن مجدد شریان زمانی که از استنت های فلزی استفاده می شود بیشتر است.
لخته شدن خون
لخته های خون می توانند در داخل استنت ها حتی پس از عمل ایجاد شوند. این لخته ها می توانند شریان را ببندند و باعث حمله قلبی شوند. مهم است که آسپرین را همراه با کلوپیدوگرل (پلاویکس)، پراسوگرل (Effient) یا داروهای دیگری مصرف کنید که به کاهش خطر لخته شدن خون دقیقاً مطابق تجویز شده کمک می کند تا احتمال تشکیل لخته در استنت شما کاهش یابد. در مورد مدت زمان مصرف این داروها با پزشک خود صحبت کنید. هرگز مصرف این داروها را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید.
خون ریزی
ممکن است در جایی که کاتتر وارد شده، در پا یا بازوی خود خونریزی داشته باشید. این اتفاق به سادگی منجر به کبودی می شود، اما گاهی اوقات خونریزی جدی رخ می دهد و ممکن است نیاز به تزریق خون یا اقدامات جراحی داشته باشد.
حمله قلبی
اگرچه نادر است، اما ممکن است در طول عمل دچار حمله قلبی شوید
آسیب عروق کرونر
شریان کرونری ممکن است در طول عمل پاره شود. این عوارض ممکن است نیاز به جراحی بای پس اورژانسی داشته باشند.
مشکلات کلیوی
رنگ مورد استفاده در آنژیوپلاستی و قرار دادن استنت می تواند باعث آسیب کلیه شود، به خصوص در افرادی که قبلاً مشکلات کلیوی دارند. اگر سوابق بیماری های کلیوی دارید، پزشک ممکن است اقداماتی را برای محافظت از کلیه‌های شما انجام دهد، مانند محدود کردن مقدار رنگ کنتراست و اطمینان از اینکه در طول عمل به خوبی هیدراته شده باشید.
سکته
در طی آنژیوپلاستی، اگر پلاک ها در هنگام عبور کاتترها از طریق آئورت شکسته شوند، ممکن است سکته مغزی رخ دهد. لخته‌های خون نیز می‌توانند در کاتترها تشکیل شوند و در صورت شل شدن به مغز بروند. سکته مغزی یک عارضه بسیار نادر آنژیوپلاستی عروق کرونر است. رقیق کننده های خون در طول عمل برای کاهش خطر استفاده می شود.
ریتم غیر طبیعی قلب
در طی این عمل، ضربان قلب ممکن است خیلی سریع یا خیلی آهسته باشد. این مشکلات ریتم قلب معمولا کوتاه مدت هستند، اما گاهی اوقات به داروها یا ضربان ساز موقت نیاز است.
مراحل آماده سازی قبل از آنژیوپلاستی
قبل از انجام آنژیوپلاستی برنامه ریزی شده، پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. ممکن است قبل از عمل نیاز به انجام برخی آزمایش‌ها از جمله رادیوگرافی قفسه سینه، الکتروکاردیوگرام و آزمایش خون باشد. پزشک شما همچنین یک آزمایش تصویربرداری به نام آنژیوگرافی کرونری انجام می دهد تا ببیند آیا عروق قلب شما مسدود شده است یا خیر و آیا می توان آنها را با آنژیوپلاستی درمان کرد.
اگر پزشک شما در طول آنژیوگرافی عروق کرونر شما انسدادی پیدا کند، ممکن است تصمیم بگیرد که بلافاصله پس از آنژیوگرافی، آنژیوپلاستی و استنت گذاری را در حالی که قلب شما هنوز کاتتر است انجام دهد.
پزشک دستورالعمل هایی را به شما می دهد تا به شما در آماده سازی کمک کند.
پزشک ممکن است به شما دستور دهد که مصرف برخی داروها را قبل از آنژیوپلاستی تنظیم یا متوقف کنید، مانند آسپرین، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا رقیق‌کننده‌های خون. مطمئن شوید که پزشک خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله مکمل های گیاهی، مطلع کنید.
معمولاً شش تا هشت ساعت قبل از آنژیوگرافی باید خوردن یا آشامیدن را متوقف کنید.
داروهای تایید شده را فقط با جرعه های کوچک آب در صبح روز عمل خود مصرف کنید.
تمام داروهای خود را جمع آوری کنید تا در صورت مصرف آن را به بیمارستان ببرید، از جمله نیتروگلیسیرین.
آنژیوپلاستی معمولاً نیاز به یک شب اقامت در بیمارستان دارد.
در آنژیوپلاستی چه اتفاقاتی منتظر شماست؟
آنژیوپلاستی توسط متخصص قلب (متخصص قلب) و تیمی از پرستاران و تکنسین های متخصص قلب و عروق در اتاق عمل ویژه ای به نام آزمایشگاه کاتتریزاسیون قلب انجام می شود.
آنژیوپلاستی از طریق شریان در ناحیه کشاله ران، بازو یا مچ شما انجام می شود. بیهوشی عمومی لازم نیست. داروهایی برای آرامش و داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقادها) دریافت خواهید کرد.
ضربان قلب، نبض، فشار خون و سطح اکسیژن شما در طول عمل کنترل می شود.
پزشک ناحیه پا، بازو یا مچ شما را با محلول ضد عفونی کننده آماده می کند و یک ورقه استریل روی بدن شما قرار می دهد.
پزشک شما از یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن ناحیه ای که برش بسیار کوچکی ایجاد می شود استفاده می کند. سپس یک سیم راهنمای کوچک و نازک به داخل رگ خونی وارد می شود.
با کمک اشعه ایکس ، پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق شریان شما عبور می دهد.
پس از قرار گرفتن کاتتر، رنگ کنتراست از طریق کاتتر تزریق می شود. این به پزشک اجازه می دهد تا داخل رگ های خونی شما را ببیند و انسداد را در تصاویر اشعه ایکس به نام آنژیوگرام شناسایی کند.
یک بالون کوچک با یا بدون استنت در نوک کاتتر در محل انسداد باد می شود و شریان مسدود شده را گشاد می کند. پس از کشیده شدن شریان، بالون تخلیه می شود و کاتتر خارج می شود.
اگر چندین انسداد دارید، این روش ممکن است در هر انسداد تکرار شود.
آنژیوپلاستی بسته به سختی و تعداد انسداد و اینکه آیا عارضه ای ایجاد می شود می تواند تا چند ساعت طول بکشد.
ممکن است در ناحیه ای که کاتتر در آن قرار داده شده است احساس فشار کنید. همچنین ممکن است زمانی که بالون باد می‌شود و شریان شما کشیده می‌شود، ناراحتی خفیفی احساس کنید، اما معمولاً در طول عمل نباید درد شدیدی احساس کنید.
استنت گذاری
اکثر افرادی که آنژیوپلاستی انجام می دهند در طی همان روش استنت در شریان مسدود شده خود نیز قرار می دهند. یک استنت، که شبیه یک سیم پیچ کوچک است و به جلوگیری از باریک شدن مجدد آن پس از آنژیوپلاستی کمک می کند.
طول قرار دادن استنت چه اتفاقاتی می افتد؟
استنت، که در اطراف بالون در نوک کاتتر جمع می شود، از طریق شریان به سمت انسداد هدایت می شود.
در انسداد، بالون باد می‌شود و استنت فنر مانند منبسط می‌شود و در داخل شریان قفل می‌شود.
استنت به طور دائم در شریان می ماند تا آن را باز نگه دارد و جریان خون را به قلب شما بهبود بخشد. در برخی موارد، ممکن است به بیش از یک استنت برای باز کردن انسداد نیاز باشد.
هنگامی که استنت در جای خود قرار گرفت، کاتتر بالون خالی می شود و خارج می شود.
تصاویر اشعه ایکس (آنژیوگرام) بیشتری برای مشاهده میزان جریان خون در شریان تازه گشاد شده شما گرفته می شود.
اکثر استنت هایی که در طی آنژیوپلاستی کاشته می شوند پوشش دارویی دارند. داروی موجود در استنت به آرامی آزاد می شود تا از ایجاد پلاک در آینده و باریک شدن مجدد رگ خونی جلوگیری کند.
پس از قرار دادن استنت، پزشک داروهایی مانند آسپرین، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، تیکاگرلور (بریلینتا) یا پراسوگرل (Effient) را برای کاهش احتمال تشکیل لخته های خون روی استنت تجویز می کند.
اقدامات بعد از آنژیوپلاستی
احتمالاً یک شب در بیمارستان می مانید تا قلب شما تحت نظر باشد و داروهای شما تنظیم شود. به طور کلی باید بتوانید هفته بعد از آنژیوپلاستی به سر کار یا روال عادی خود بازگردید.
وقتی به خانه برگشتید، مایعات زیادی بنوشید تا بدنتان را از رنگ کنتراست پاک کنید. حداقل یک روز پس از آن از انجام ورزش های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. از پزشک یا پرستار خود در مورد سایر محدودیت ها سوال کنید.
برای حفظ سلامت قلب پس از آنژیوپلاستی، باید:
ترک سیگار
سطح کلسترول خود را کاهش دهید
رژیم غذایی سالمی داشته باشید که چربی اشباع کمی داشته باشد
وزن سالم را حفظ کنید
سایر شرایط مانند دیابت و فشار خون بالا را کنترل کنید
ورزش منظم داشته باشید
داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید
در شرایط زیر حتما سریعا به پزشک معالج خود مراجعه کنید:
محلی که کاتتر شما در آن قرار داده شده شروع به خونریزی یا تورم کرده است
در محلی که کاتتر شما در آن قرار داده شده است، درد یا ناراحتی ایجاد شده است
علائم عفونت مانند قرمزی، تورم، زهکشی یا تب دارید
احساس ضعف یا ضعف می کنید
دچار درد قفسه سینه یا تنگی نفس می شوید
اکثر افرادی که تحت آنژیوپلاستی با یا بدون استنت قرار میگیرند، نیاز به مصرف نامحدود آسپرین دارند. کسانی که استنت گذاشته اند به مدت شش ماه تا یک سال به یک داروی رقیق کننده خون مانند کلوپیدوگرل نیاز دارند. قبل از قطع هر یک از این داروها با متخصص قلب خود صحبت کنید.
نتیجه‌گیری:
آنژیوپلاستی عروق کرونر جریان خون را از طریق شریان کرونری که قبلاً باریک یا مسدود شده است افزایش می دهد. انجام آنژیوپلاستی و استنت گذاری به معنای از بین رفتن بیماری قلبی شما نیست. شما باید سبک زندگی سالم داشته باشید و داروهایی را که پزشک شما تجویز کرده است مصرف کنید.
اگر علائمی مشابه علائم قبل از آنژیوپلاستی عروق کرونر مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر در هنگام استراحت درد قفسه سینه دارید یا دردی دارید که با نیتروگلیسیرین کم نمی‌شود، با اورژانس 115 تماس بگیرید.