آزمایش خون و انواع آزمایش خون

آزمایش خون و انواع آزمایش خون

RBC مخفف کلمه سلول‌ قرمز خون است. این سلول‌های قرمز یا همان گلبول‌های قرمز، در واقع اصلی‌ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند.

خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده‌ای به نام هموگلوبین است که کمک می‌کند گلبول‌ قرمز، اصلی‌ترین وظیفه خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن راانجام دهد.

به طور خلاصه می‌شود گفت گلبول‌های قرمز وسیله حمل و نقل اکسیژن از ریه به بقیه سلول‌های بدن هستند.مقادیر طبیعی: بین ۷/۴ تا ۱/۶ میلیون در هر میکرولیتر خون. این عدد برای خانم‌ها مقداری کمتر و در کودکان مقداری بیشتر است.

نکته:

گلبول قرمز به طور طبیعی بعد از تولید در مغز استخوان ۱۲۰ روز در خون زندگی

می‌کند و در آخر عمر خود خرد می‌شود و به عناصر سازنده‌اش تبدیل می‌شود.

مقدار RBC‌ها در طی بارداری به طور طبیعی کمی کمتر نشان داده می‌شود چون حجم مایع خون افزایش پیدا کرده است.

عدد RBC در واقع مقدار دقیق گلبول‌های قرمز در ۱میلی‌لیتر خون محیطی است.

بسته به آزمایشگاه و نوع کیت مورد استفاده، ممکن

است مقیاس شمارش این سلول فرق کند.

خوردن داروهایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می‌شود.

HCT در آزمایش خون

هموتوکریت یا HCT هم یکی از مقادیر اندازه‌گیری گلبول قرمز است. به طور کلی «هم» به معنی آهن است و هر جا در هر کلمه‌ای آمد حتما آن کلمه ارتباطی با گلبول قرمز دارد. هماتوکریت درصدی از حجم کلی

خون است که از گلبول قرمز ساخته شده و با اندازه‌گیری قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه‌گیری می‌شود. به خاطر بیماری‌ها و شرایط مختلفی که می‌توانند اندازه‌گیری RBC و Hgb را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه‌گیری می‌شود تا به طور مستقیم نشان‌دهنده اندازه هموگلوبین و

گلبول قرمز در خون باشد. این عدد معمولا با درصد نشان داده می‌شود. مقادیر طبیعی: اعداد بین ۴۲ تا ۵۲ درصد برای آقایان و ۳۷ تا ۴۷ درصد برای خانم‌ها نرمال به حساب می‌آید. در خانم‌های باردار درصد بالاتر از ۳۳ طبیعی است.

محدوده خطر: HCT بالاتر از ۶۰ درصد و پایین‌تر از ۱۵ درصد باید باعث نگرانی پزشک شود.

نکته:

بیماری‌هایی که باعث به وجود آمدن شکل‌های غیرطبیعی گلبول قرمز می‌شوند (مثل بیماری گلبول قرمز داسی‌‌شکل) مقدار HCT را تغییر می‌دهند.

وقتی مقدار گلبول سفید به شدت بالا باشد بر مقدار HCT موثر است.

در صورت طبیعی بودن اندازه‌های گلبول قرمز، مقدار هماتوکریت ۳ برابر هموگلوبین است.

هماتوکریت را

نباید بلافاصله بعد از خون‌ریزی شدید اندازه‌گیری کرد.

WBC در آزمایش خون

این سه حرف مخفف «سلول‌های سفیدخون» و نشان‌دهنده گلبول‌های سفید است. اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون یکی از روش‌های اصلی تعیین وجود عفونت در بدن است چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند در شرایط بیماری‌های عفونی و غیرعفونی

واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.

شمارش WBCها دو جزء دارد. یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و جزء دیگر شمارش جزء به جزء این سلول‌ها چون گلبول‌ سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی

CBC به معنی آزمایش خون نوشته می‌شود درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول‌سفید است.مقادیر طبیعی: در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از ۲ سال مقدار گلبول‌سفید بین ۵ تا ۱۰ هزار در هر میلی‌لیتر خون طبیعی است.

محدوده خطر: WBC کمتر از ۲۵۰۰ و بیشتر از ۳۰۰۰۰ هر کدام نشان‌دهنده بیماری‌هایی هستند که

می‌توانند گاهی خطرناک باشند.

نکته:عمل اصلی گلبو‌ل‌سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسوول بروز واکنش هستند.

تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان‌دهنده عفونت با میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد.

فعالیت شدید بدنی و

ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می‌شود. بارد

اری و زایمان هم این مقدار را افزایش می‌دهند.

Hgb در آزمایش خون

در برگه‌های آزمایش مختلف ممکن است به صورت‌های مختلف HGB،Hg، یا Hgb نوشته شود. هم اینها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده گلبول‌ قرمز است.

این ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسید آمینه تشکیل شده و جایگاه‌های مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد. هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب می‌شود و در محیط کم اکسیژن آن را آزاد می‌کند.اندازه‌گیری مقدارکلی هموگلوبین در واقع نوعی نشان‌هنده تعداد گلبول‌های قرمز است.مقادیر اصلی: مقدار طبیعی برای آقایان

بین ۱۴ تا ۱۸ گرم در هر دسی‌لیتر است و برای خانم‌ها مقادیر بین ۱۲ تا ۱۶ گرم در هر دسی‌لیتر طبیعی محسوب می‌شود.

محدوده خطر: هموگلوبین زیر ۵ و بالای ۲۰ مقادیر بحرانی به حساب می‌آیند و حتما نیازمند رسیدگی فوری هستند.

نکته:مقدار Hgb در بارداری کاهش می‌یابد چون با اینکه خون‌سازی کمی بیشتر شده است اما حجم

مایع بدن و خون بالا رفته و مقدارکلی هموگلوبین در هر دسی‌لیتر آن کاهش می‌یابد.

زندگی در ارتفاع هم به خاطر نیاز بیشتر بدن به اکسیژن و کمبود اکسیژن محیط باعث تولید بیشتر هموگلوبین می‌شود.

در طحال اغلب سلول‌های پیرخون تخریب می‌شوند. بزرگ شدن طحال یعنی تخریب بیشتر سلول‌ها و به همین دلیل به دنبال آن کاهش RBC و

Hgb رخ می‌دهد.

Plt در آزمایش خون

پلاکت‌ها، اجزای کوچک دیسک شکلی هستند که در خون وجود دارند و از بقیه سلو‌ل‌های خونی بسیار کوچک‌ترند. این ساختارها حاوی آنزیم‌هایی هستند که باعث انعقاد خون می‌شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خون‌ریزی و خارج شدن گلبول‌قرمز از داخل رگ است.

Plt نشان‌دهنده تعداد پلاکت‌ها در هر میلی‌لیتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ‌ترین عدد برگه آزمایش خون است.

به غیر از کنترل سیستم انعقادی خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری‌های خونی هم استفاده می‌شود.مقادیر طبیعی: پلاکت بین ۱۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است.

در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است.

محدوده خطر: پلاکت زیر ۵۰‌ هزار یا بیشتر از یک میلیون کاملا غیرطبیعی است و نیازمند توجه ویژه است.

نکته:ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می‌شود. در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت کمی کاهش پیدا می‌کند.

قرص‌های ضدبارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می‌شوند. در حالی که

استامینوفن پلاکت را کاهش می‌دهد.

صبح آزمایش خون بدهید

کم خونی داسی شکل

کم خونی داسی یک نوع کمبود خون به ویتامین B12 است. این ویتامین برای تولید سلول‌ های قرمز خون ضروری است و در صورت کمبود آن، می‌تواند منجر به کمبود سلول‌های قرمز خون و کاهش تولید آنها شود.
این وضعیت باعث می‌شود که سطح هموگلوبین در خون کاهش یابد و علائمی مانند خستگی، ضعف عمومی، زردی پوست، تنگی نفس و افزایش ضربان قلب ظاهر شود.
علت اصلی کم خونی داسی کمبود ویتامین B12 در بدن است.
این کمبود می‌تواند به دلایل مختلفی مانند کمبود در مصرف ویتامین B12 از طریق غذا، مشکلات جذب و هضم این ویتامین در دستگاه گوارش، یا بیماری‌هایی که باعث اختلال در جذب ویتامین B12 می‌شوند، ایجاد شود.
بهترین راه درمان کم خونی داسی مصرف مکمل ویتامین B12 است.
این مکمل می‌تواند به تولید سلول‌های قرمز خون کمک کند و علائم کم خونی را بهبود بخشد.
در موارد خاص، افرادی که از مشکلات جذب ویتامین B12 رنج می‌برند، ممکن است نیاز به دریافت مواردی مانند تزریق‌های ویتامین B12 داشته باشند.
مهم است که در صورت مشاهده علائم کم خونی مراجعه به پزشک کنید.
پزشک می‌تواند تشخیص صحیح بیماری را بر اساس علائم و نتایج آزمایشات تعیین کند و روش درمان مناسب را تجویز کند.
کم خونی داسی شکل یا همان کم‌دخونی ناچیز یا microcytic anemia یک نوع کم‌ خونی است که به علت کاهش حجم سلول‌ های خونی ردیف قرمز و افزایش نسبی درصد حجم متوسط سلولی یا Mean Corpuscular Volume یا MCV اتفاق می‌ افتد.

داسی شکل به معنای کوچک شکل است و به اشاره به سلول‌ های خونی با حجم کوچک است. دلایل اصلی کم خونی داسی شکل شامل موارد زیر می‌ شود.

۱- کمبود آهن

عواملی مانند کمبود آهن در رژیم غذایی، خونریزی‌ های مزمن مانند زخم معده و اثرات کولیتیس و آسیب روده و کمبود جذب آهن مانند کمبود ویتامین C یا بیماری کلیه می‌ توانند منجر به کم خونی داسی شکل شوند.

۲- تالاسمی

تالاسمی یک نوع بیماری ژنتیکی است که با کاهش تولید یا تخریب سلول‌ های خونی سلول قرمز همراه است.
افراد مبتلا به تالاسمی ممکن است دچار کم خونی داسی شکل شوند.

۳- بیماری مزمن

بیماری‌ های مزمن مانند التهاب مفاصل، بیماری کلیه، سرطان و بیماری هموفیلی می‌ توانند باعث کمبود آهن و کم خونی داسی شکل شوند.

۴- سندرم کرونیک بیماری کبدی

برخی بیماری‌ های کبدی مانند سیروز کبد و بیماری صفراوی می‌ توانند با کاهش سنتز هموگلوبین و کمبود آهن منجر به کم خونی داسی شکل شوند.
تشخیص کم خونی داسی شکل بر اساس اندازه سلول‌ های خونی، سطح آهن سرم، سندرم تالاسمی و درمان اصلی کم خونی داسی شکل بستگی به علت اصلی آن دارد.
در صورتی که کمبود آهن عامل اصلی باشد، ممکن است پزشک شما مکمل‌ های آهن تجویز کند و به شما توصیه‌ هایی درباره تغذیه غنی از آهن بدهد.
در مواردی که علت دیگری مانند تالاسمی وجود داشته باشد، درمان براساس نوع و شدت بیماری تعیین می‌ شود و ممکن است شامل تزریق خون، مراقبت‌ های پشتیبانی و درمان‌ های دیگر باشد.
مهم ترین گام برای درمان کم خونی داسی شکل مشاوره و معاینه توسط پزشک است.
بهتر است با پزشک خود در مورد علل محتمل، تشخیص و درمان مناسب صحبت کنید تا راهنمایی‌ های لازم را دریافت کنید.

علائم کم خونی داسی شکل

علائم کم خونی داسی شکل ممکن است متنوع باشد و بستگی به شدت و علت کم خونی داشته باشد. این علائم می‌ توانند شامل موارد زیر باشند

۱- خستگی و ضعف عمومی

افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل ممکن است احساس خستگی و ضعف بیشتری نسبت به حالت طبیعی داشته باشند.
انجام فعالیت‌ های روزمره ممکن است برای آن ها دشوار تر باشد.

۲- تنفس سریع و زهوشی

کم خونی داسی شکل باعث کاهش تامین اکسیژن به بافت‌ ها می‌ شود.
در نتیجه، تنفس سریع تر و زهوشی در افراد ممکن است دیده شود، به خصوص در هنگام فعالیت فیزیکی.

۳- سردرد

کاهش سطح اکسیژن در خون می‌ تواند منجر به سر درد و احساس عدم راحتی در سر شود.

۴- پوست کم رنگ

پوست افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل ممکن است کمرنگ یا زردرنگ به نظر برسد.
این موضوع به علت کاهش تولید سلول‌ های قرمز و کاهش هموگلوبین است.

۵- خشکی پوست و شکننده شدن ناخن‌ ها

کمبود آهن می‌ تواند باعث خشکی پوست و شکننده شدن ناخن‌ ها شود.

۶- ضعف عضلانی و افت کارایی جسمانی

کمبود آهن و کم خونی می‌ تواند به ضعف عضلانی و کاهش قدرت و کارایی جسمانی منجر شود.

۷- تپش قلب و بی‌ خوابی

در برخی از موارد، افراد ممکن است احساس تپش قلب و بی‌ خوابی کنند.
توجه داشته باشید که این علائم می‌ توانند ناشی از عوامل دیگر نیز باشند همچنین، علائم کم خونی داسی شکل ممکن است با علائم بیماری اصلی که کم خونی را ایجاد می‌ کند، ترکیب شود.
برای تشخیص صحیح و درمان مناسب، بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید و علائم خود را به او توصیف کنید.

کم خونی داسی شکل غالب است یا مغلوب

کم خونی داسی شکل یا microcytic anemia معمولاً ناشی از کمبود آهن است که می‌ تواند در نتیجه عوامل مختلفی از جمله کمبود آهن در رژیم غذایی، خونریزی‌ های مزمن، کمبود جذب آهن و بیماری‌ های مرتبط با کبد و کلیه رخ دهد.
بنابراین، کم خونی داسی شکل به طور کلی به علت کمبود آهن اتفاق می‌ افتد و در نتیجه کاهش حجم سلول‌ های خونی و افزایش نسبی درصد حجم متوسط سلولی MCV رخ می‌ دهد.
در این نوع کم خونی، سلول‌ های خونی کوچک تر از حالت طبیعی خود هستند.
بنابراین، در کم خونی داسی شکل، نوع آن معمولاً بر اساس علت اصلی کمبود آهن تعیین می‌ شود.
ممکن است در برخی موارد علتی غیر از کمبود آهن نیز باشد، اما کم خونی داسی شکل ناشی از کمبود آهن بیشترین رویش را دارد.
در هر صورت، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، مهم است که پزشک خود را مشاوره کنید و آزمایش‌ های لازم را انجام دهید تا علت اصلی کم خونی داسی شکل در شما مشخص شود.
درمان کم خونی داسی که ناشی از کمبود ویتامین B12 است، عمدتاً از طریق مصرف ویتامین B12 انجام می‌شود.
در ادامه، چند روش درمانی برای کم خونی داسی را بررسی می‌کنیم.

۱- مصرف مکمل ویتامین B12

مکمل‌های ویتامین B12 در قالب قرص، کپسول یا قطره‌ها موجود هستند.
با مشاوره پزشک یا داروساز، می‌توانید نوع مکمل مناسب را برای خود انتخاب کنید.
مصرف مکمل‌های ویتامین B12 معمولاً برای مدت زمان طولانی ادامه می‌یابد.

۲- تزریق ویتامین B12

در مواردی که جذب ویتامین B12 از دستگاه گوارش مشکل دارد، تزریق ویتامین B12 می‌تواند روشی موثر باشد.
تزریق معمولاً به صورت تزریق عضلانی یا تحت پوستی صورت می‌گیرد. برای انجام تزریقات ویتامین B12، شما به پزشک خود مراجعه کنید.

۳- تغذیه مناسب

در کنار مصرف مکمل‌های ویتامین B12، تغذیه مناسب با مواد غذایی حاوی ویتامین B12 می‌تواند بهبود کم خونی داسی را تسریع کند.
مواد غذایی مانند گوشت قرمز، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات و محصولات لبنی، سویا، کنجاله‌ها و مواد غذایی غنی از ویتامین B12 را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

۴- پیگیری پزشک

ممکن است برخی افراد نیاز به مداومت در درمان کم خونی داسی داشته باشند، به ویژه در مواردی که علل زیربیماری مرتبط با کمبود ویتامین B12 هستند.
پزشک شما ممکن است برنامه درمانی مناسب را تعیین کند و تست‌های منظم را برای پیگیری وضعیت خون و سطح ویتامین B12 توصیه کند.
با توجه به اینکه درمان کم خونی داسی بستگی به علت و شدت آن دارد، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید و دستورالعمل‌های او را رعایت کنید.
پزشک می‌تواند بر اساس وضعیت شما، نوع درمان مناسب و مدت زمان لازم را تعیین کند.

ایا کم خونی داسی شکل خطرناک است؟

کم خونی داسی شکل به تنهایی نشانه‌ ای از بیماری خطرناک نیست، اما علت اصلی کم خونی می‌ تواند خطرناک باشد و نیاز به تشخیص و درمان داشته باشد. برخی از عواملی که ممکن است کم خونی داسی شکل را ایجاد کنند، مشکلات جدی تری را نشان دهند. به عنوان مثال

۱- کمبود آهن مزمن

اگر کم خونی داسی شکل ناشی از کمبود آهن مزمن باشد و درمان مناسب انجام نشود، ممکن است به آنمی شدید و عوارض جدی‌ تری مانند آسیب به قلب و اعضای دیگر بدن منجر شود.

۲- بیماری‌ های مرتبط با کبد و کلیه

اگر کم خونی داسی شکل ناشی از بیماری‌ های کبدی مانند سیروز کبد یا کلیه باشد، این بیماری‌ ها ممکن است خطرات جدی برای سلامت کلیه و عملکرد کبدی داشته باشند.

۳- تالاسمی

اگر کم خونی داسی شکل ناشی از تالاسمی باشد، می‌ تواند نشانه‌ ای از بیماری ژنتیکی و شایع با خطرات جدی باشد.
در صورت عدم تشخیص و مداخله مناسب، تالاسمی می‌ تواند به کمبود اکسیژن، آسیب سلول‌ های خونی و مشکلات قلبی منجر شود.
در هر صورت، تشخیص دقیق و درمان مناسب کم خونی داسی شکل از اهمیت بالایی برخوردار است.
بهتر است با پزشک خود در مورد علت کم خونی خود صحبت کرده و دستور العمل‌ های لازم را برای تشخیص و درمان دریافت کنید.