ورم معده حالتی است که در اثر افزایش اسید معده، معده دچار التهاب، آزردگی، زخم سطحی یا عفونت در در لایه مخاطی می شود. گاستریت در واقع جزئی از یک طیف بیماری است که شامل زخم سطحی معده نیز می شود.
گاستریت یا ورم معده خود بخود یک بیماری نیست اما موجب التهاب بافت های معده شده و زمانی اتفاق می افتد که بافت درون معده تحریک پذیر می شود، ممکن است ورم معده در کوتاه مدت و یا به تدریج و در مدتی نسبتا طولانی فرد را مبتلا کند که معمولا قابل درمان می باشند. علت ورم معده و التهاب آن اغلب توسط یک باکتری به نام H. pylori ایجاد می شود.
انواع گاستریت یا ورم معده
گاستریت یا ورم معده ممکن است حاد باشد یا مزمن، گاستریت حاد به صورت یک حمله ناگهانی رخ می دهد، ورم معده مزمن تدریجا در طول زمان پیشرفت می کند. علت ورم معده حاد بیشتر به خاطر مصرف غذاهای تند و پر ادویه است. در برخی موارد، گاستریت می تواند منجر به زخم معده و افزایش خطر سرطان معده شود. با این حال، برای اکثر افراد، گاستریت جدی نیست و به سرعت با درمان بهبود می یابد.
علائم ورم معده
افراد مبتلا به گاستریت اغلب درد شکمی را تجربه می کنند. درد اغلب در قسمت بالای شکم شکم یا قسمت فوقانی چپ معده قرار دارد. علائم و نشانه های شاخص گاستریت عبارتند از:
- سوء هاضمه
- تهوع
- استفراغ
- احساس سیری و پری پس از غذا خوردن
- تنفس ضعیف
- درد قفسه سینه
- حرکات روده کم
- استفراغ خون
- افزایش میزان بیش از حد استفراغ زرد یا سبز
- مدفوع سیاه رنگ یا همراه یا خونریزی
- درد شکمی با تب
- سرگیجه و غش کردن
- ضربان قلب سریع
- عرق کردن بیش از حد
- تنگی نفس
هم چنین ممکن است گاستریت بدون هیچ علتی ممکنی رخ دهد.
علت ورم معده چیست؟
علت ورم معده، ضعف در پوشش مخاطی معده است که منجر به گاستریت می شود. داشتن پوشش معده نازک یا آسیب دیده که خطر ابتلا به گاستریت را بیشتر می کند. دیگر علت ورم معده، عفونت باکتریایی دستگاه گوارش است که می تواند باعث ایجاد گاستریت شود. عفونت باکتری هلیکو باکتر پیلوری شایع ترین علت ورم معده در سراسر جهان است شایعترین عفونت باکتریایی که علت ورم معده می شود، هلیکو باکتر پیلوری است. این عفونت معمولا از یک نفر به فرد دیگر منتقل می شود، اما می تواند از طریق یک محصول غذایی آلوده نیز منتقل شود.
شرایط و فعالیت های خاصی می تواند خطر ابتلا به گاستریت را افزایش دهد. از دیگر علت ورم معده سیگار کشیدن مداوم است، نیکوتین ترشحات بیکربنات پانکراس را در دوازدهه کاهش می دهد و با افزایش تحریک پاراسمپاتیک فعالیت عضلانی روده را زیاد و باعث تهوع و استفراغ می شود. زیاده روی در خوردن بویژه مصرف مواد غذایی ای که دیرهضم می شوند. نیز یکی دیگر از علت ورم معده است. ترشح بیش از اندازه اسید معده اغلب در نتیجه مصرف نوشیدنیهای الکلی نیز می تواند باعث ورم معده یا گاستریت شود.
آسیب به پوشش معده نیز می تواند علت ورم معده باشد. آسیب به پوشش معده می تواند منجر به التهاب مزمن شود. علل این عبارتند از:
- استفاده بیش از حد و یا استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
- مصرف الکل بیش از حد
- استرس مزمن
- جراحات و ضربه
- قرار گرفتن در معرض اشعه
- رفلاکس صفراوی تکرار شده از روده کوچک
- مصرف کوکائین
از دیگر شرایطی که می توانند علت ورم معده باشد، شرایط خود ایمنی در بدن است. در افراد مبتلا به گاستریت اتو ایمون، سیستم ایمنی بدن بدون هیچ علتی ظاهرا به معده حمله می کند. گاستریت اتوایمون autoimmune معمولا یک هدف مزمن غیر فشرده است. در برخی افراد ممکن است گاستریت اتو ایمون autoimmune به عفونت مزمن و شدید H. pylori مرتبط باشد.
از دیگر علل و علت ورم معده مزمن عبارتند از:
- بیماری کرون
- سندرم روده تحریک پذیر
- سارکوئیدوز
- آلرژی غذایی
- انواع دیگر از عفونتهای قارچی، باکتریایی یا ویروسی
عوامل خطر
عواملی که خطر ابتلا به گاستریت را افزایش می دهد و می توانند علت ورم معده باشند عبارتند از:
عفونت باکتریایی. گرچه عفونت با هلیکوباکتر پیلوری یکی از رایج ترین اختلالات گوارشی در سراسر جهان است، تنها برخی از افراد مبتلا به اختلالات دستگاه گوارش هستند. پزشکان معتقدند آسیب پذیری باکتری ممکن است ژنتیکی باشد یا ناشی از انتخاب بد شیوه زندگی مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی باشد.
افزایش سن سالمندان دارای خطر بیشتری برای ابتلا به ورم معده می شود.
مصرف الکل بیش از حد الکل می تواند باعث تخریب و تخریب معده شما شود که باعث می شود معده شما به اسید گوارشی آسیب پذیرتر شود. الکل بیش از حد، احتمال دارد علت ورم معده حاد باشد.
استرس. استرس شدید ناشی از جراحی عمده، آسیب، سوختگی یا عفونت شدید می تواند علت ورم معده حاد باشد.
عوارض ورم معده
گاستریت بدون درمان، ممکن است به زخم معده و خونریزی معده منجر شود. به ندرت، بعضی از انواع گاستریت مزمن ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. اگر علائم و نشانه های شما بهبود نیافت، به پزشک خود اطلاع دهید.
انواع خاصی از گاستریت، از جمله گاستریت آتروفیک اتوایمیون و گاستریت H. pylori، می تواند اثر بخشی توانایی بدن برای جذب آهن از خون را کاهش دهد. در گاستریت آتروفیک اتوایمیون، این حالت می تواند بر جذب ویتامین B12 تاثیر بگذارد. هر دو نوع می توانند فرد را مبتلا به کم خونی کند.
چه زمانی برا ورم معده به پزشک مراجعه کنیم؟
تقریبا همه افراد مبتلا به اختلالات گوارشی و معده به ورم معده مبتلا می شوند. اکثر موارد سوء هاضمه کوتاه مدت هستند و نیازی به مراقبت های پزشکی ندارند. اگر شما علائم و نشانه های گاستریت را بیش از یک هفته یا بیشتر دارید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید (ویزیت پزشک در منزل)