تنگی نفس چیست؟

تنگی نفس یک علائم یا حالتی است که باعث می‌ شود فرد احساس کمبود هوای تنفس کند و احساس محدودیت در عملکرد ریوی خود داشته باشد.
این احساس می‌ تواند متنوع و درجه‌ بندی شده باشد، از احساس سبکی در نفس گرفتن تا تنفس عمیق و سخت.
تنگی نفس ممکن است همراه با علائم دیگری نظیر تپش قلب، عرق کردن، سر گیجه، لرزش، ضعف و یا صدا های عجیب در نفس باشد.
علت تنگی نفس می‌ تواند متنوع باشد و به علل زیادی نظیر مشکلات ریوی مانند آسم، برونشیت، التهاب ریه و آنفولانزا، مشکلات قلبی مانند نارسایی قلبی، بیماری عروق کرونری، آریتمی قلبی، عوارض عفونت‌ های تنفسی، مشکلات غیرریوی مانند فشار خون بالا، اضطراب، استرس، آنمی، آلرژی‌ ها و آنمیا، عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، نور یا غبار، عوارض دارو ها، عوارض جانبی بعضی عملیات جراحی و یا عوارض ناشی از ترک یا سوء استفاده از مواد مخدر بازگشت پیدا کند.
در هر صورت، تنگی نفس می‌ تواند علامتی از مشکل جدی و نیازمند بررسی و درمان توسط پزشک باشد.
اگر با تنگی نفس مواجه هستید، بهتر است به یک متخصص پزشکی مراجعه کرده و شرایط و علت آن را بررسی کنید.
تنگی نفس یک عارضه است که به احساس ناخوشایند و محدودیت در تنفس اشاره دارد. این علائم ممکن است به صورت موقت یا مزمن رخ دهد و ممکن است با علائم دیگر همراه باشد.

برخی از علائم تنگی نفس عبارت‌اند از:

۱- سختی در تنفس
فرد ممکن است حس کند که نفس کشیدن برایش سخت شده است و نیاز به تلاش بیشتری برای تنفس دارد.

۲- آب سینه
فرد ممکن است حس کند که در قفسه سینه‌ اش چیزی فشار داده شده و حجم تعادل طبیعی آب سینه را ندارد.

۳- خستگی و ضعف
تنگی نفس ممکن است با خستگی و ضعف جسمانی همراه باشد، زیرا برای تامین اکسیژن بدن، قلب بایستید به شدت کار کند.

۴- سرگیجه و احساس گیجی
کمبود اکسیژن ممکن است باعث سرگیجه و احساس گیجی شود.

۵- تپش قلب
فرد ممکن است حس کند قلبش با سرعت بیشتری می‌ زند و احساس تپش قلب دارد.

۶- عرق‌ زدگی
تنگی نفس ممکن است با عرق‌ زدگی شدید همراه باشد.

۷- سفت شدن گلو
فرد ممکن است حس کند گلویش سفت شده و دچار خفگی شده است.

۸- آب راه ها
در بعضی موارد، تنگی نفس ممکن است با آب راه ها خروج خون از بین دستگاه تنفس همراه باشد و علائم خواب آور را نشان دهد.
توجه داشته باشید که علائم تنگی نفس به علت عوامل مختلف، از جمله بروز بلافاصله پس از فعالیت فزاینده، ضعف قلب، التهاب ریه، آسم، عفونت تنفسی، بیماری های مزمن ریه و… نشان دهنده تنگی نفس باشد و بهتر است که هر چه زود تر اقدام به درمان کنید.

علت تنگی نفس در شب

تنگی نفس در شب ممکن است به دلیل عوامل متعددی رخ دهد.
در ادامه، چند علت رایج تنگی نفس در شب را بررسی می‌ کنیم

۱- آسم
آسم یک بیماری مزمن ریوی است که به علت التهاب و تنگی مجاری هوایی باعث تنگی نفس می‌ شود.
در بسیاری از موارد، علائم آسم شدید تر و ناگهانی‌ تر در شب ظاهر می‌ شوند، که ممکن است باعث بیداری شخص در وسط شب شود.

۲- نارسایی قلبی
در مواردی که قلب به خوبی عمل نمی‌ کند و نارسایی قلبی وجود دارد، سیالات بدن نمی‌ توانند به خوبی در بدن تخلیه شوند.
این موضوع می‌ تواند منجر به تجمع سیال در ریه‌ ها شده و تنگی نفس در شب را به همراه داشته باشد.

۳- آپنه خواب
آپنه خواب یک اختلال خواب است که موجب وقفه موقت تنفس در طول شب می‌ شود.
این وقفه‌ ها می‌ توانند موجب بیدار شدن شخص و احساس تنگی نفس در شب شوند.

۴- اضطراب و استرس
استرس و اضطراب ممکن است عواملی باشند که تنگی نفس در شب را تشدید کنند. وقتی شخص در حالت استرس یا اضطراب قرار دارد، میزان تنفس او افزایش یافته و ممکن است تنگی نفس را تجربه کند.

۵- عوامل محیطی
عواملی مانند آلودگی هوا، حساسیت به خاکستر و گرد و غبار، نیکوتین و دود سیگار، هوای خشک یا سرد و یا حساسیت به حیوانات خانگی می‌ توانند عواملی باشند که تنگی نفس در شب را تحریک کنند.
اگر با تنگی نفس شبانه مواجه هستید، بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا دلایل آن بررسی و تشخیص داده شود.
پزشک ممکن است نیاز به انجام آزمایشات و مطالعات بیشتر داشته باشد تا علت دقیق تنگی نفس را تعیین کند و طرح درمان مناسب را توصیه کند.
تنگی نفس یک علامت است که ممکن است به علت مشکلات تنفسی، قلبی، عضلانی و یا اعصابی رخ دهد.

برخی از علل شایع تنگی نفس شامل آسم، برونشیت مزمن، آبستن، بیماری های قلبی مانند نارسایی قلب و آرامش ناقص قلب، عفونت ریه ها، پرده روانه رئوال یا DVT و اضطراب هستند.
در صورت تجربه تنگی نفس شدید و ناگهانی که با درد در قفسه سینه، سرگیجه، تعرق شدید و چشم پر خون همراه است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا این ممکن است نشان دهنده حمله قلبی باشد.
برخلاف حالات اورژانس قلبی، در صورت تجربه تنگی نفس خفیف چون در صورت استراحت بهبود می‌ دهد و با فعاليت بيش‌ افزایش مي‌ يابد، می‌ توانید اقدامات زیر را انجام دهید.

۱- استراحت کافی
در صورت تجربه تنگی نفس، استراحت کنید و بدن خود را آرام کنید. نشستن یا خوابیدن در حالت نیمه نشسته می‌ تواند به تسهیل تنفس کمک کند.

۲- استفاده از دارو های ضد تنگی نفس
در صورت داشتن دارو های ضد تنگی نفس مثل آمینوفيلین یا برومایده، مطابق دستور پزشک خود از آن‌ ها استفاده کنید.

۳- استفاده از ماسک های تنفسی
در صورت داشتن ماسک های تنفسی، مثل ماسک های N95، برای جلوگیری از ورود ذرات هوا به ریه ها و تسهیل تنفس استفاده کنید.

۴- جلوگیری از عوامل تحریک کننده
سعی کنید از عوامل تحريک کننده مانند دود سیگار، آلودگی و…. دور باشید تا تنگی نفس تشدید نشود.

درمان فوری تنگی نفس

در صورت تجربه تنگی نفس شدید و ناگهانی که نگران کننده است، باید به شدت اقدام کنید.
درمان فوری تنگی نفس می‌ تواند شامل موارد زیر باشد.

۱- فراخوانی خدمات اورژانس
در صورتی که تنگی نفس شدید همراه با علائم نظیر درد قفسه سینه، دل درد، سرگیجه شدید، ضعف شدید و یا تب باشد، باید فوراً خدمات اورژانس را فراخوانی کنید.
برای این کار، شماره اورژانس محل زندگی خود را  بگیرید و به ایشان شرح علائم و وضعیت خود را بدهید.

۲- استفاده از اسپری تنفسی
اگر شما تشخیص داده شده با آسم یا دیگر اختلالات ریوی هستید و دارای دارو های ضد تنگی نفس هستید، بهتر است از اسپری یا دارو های تجویز شده توسط پزشک خود استفاده کنید.
این دارو ها می‌ توانند به شما کمک کنند تا تنگی نفس را کنترل کنید تا زمانی که به مرکز درمانی مراجعه کنید.

۳- آرامش بخشیدن به خود
در صورت تنگی نفس، سعی کنید آرامش بخشیدن به خود کنید.
به آرامی نشسته یا دراز کشیده و تمرکز خود را بر تنفس عمیق و آرام قرار دهید. تنفس عمیق و آرام می‌ تواند به کاهش تنگی نفس کمک کند.

۴- اجتناب از عوامل تحریک کننده
 در صورت اطلاع از عواملی که می‌ توانند تنگی نفس را تحریک کنند، مانند آلرژن‌ ها، غبار، دود سیگار و غیره، به اجتناب از آن ها فکر کنید.
به محلی با هوای تمیز و مطبوع بروید و مطمئن شوید که شما در محیطی با آلودگی کم قرار دارید.
مهم ترین نکته درمانی فوری تنگی نفس، این است که همواره در مورد علت و شدت آن با پزشک خود صحبت کنید.
پزشک می‌ تواند شما را در اورژانس هدایت کند و توصیه‌ های مشخص برای درمان فوری تنگی نفس شما ارائه دهد.

تنگی نفس ممکن است نشانه‌ ای از مشکلات جدی در سیستم تنفسی یا قلبی باشد. برخی از خطرات مرتبط با تنگی نفس عبارتند از:

۱- بروز حمله قلبی
تنگی نفس ممکن است نشانه‌ای از عدم عملکرد صحیح قلب باشد و در بعضی موارد، ممکن است حمله قلبی را پیش‌برود.

۲- بروز آسم
در برخی افراد، تنگی نفس ممکن است به دلایل آسم چون التهاب راه هوایی و تنگ شدن آن‌ها رخ دهد.

۳- عفونت ریه
تنگی نفس ممکن است به دلایل عفونت ریوی چون التهاب راه هوایی و سینوز پاراناسال رخ دهد.

۴- بروز عوارض جانبی داروها
برخی داروها ممکن است عوارض جانبی نظیر تنگی نفس را به همراه داشته باشند.

۵- خطر اختلالات اضطراب و استرس
تنگی نفس ممکن است به دلایل اضطراب و استرس رخ داده و در صورت عدم کنترل مناسب، مشکلات روحی و جسمانی بیشتری ایجاد کند.