مالاریا چیست؟

مالاریا یک بیماری عفونی و واگیر است که به علت یک نوع پارازیت معروف به نام پلاسمودیوم از خانواده Plasmodiidae ایجاد می‌شود.
این بیماری از طریق نیش پشه‌های آنوپلس به انسان منتقل می‌شود.
وقتی پشه‌ی آنوپلس با خون انسان آلوده به پلاسمودیوم تغذیه می‌کند، اسپرموزوئیدهای پلاسمودیوم به بدن پشه جذب می‌شوند و در آنجا تکثیر می‌کنند.
سپس پشه مجدداً به عنوان واسطه، پلاسمودیوم را به بدن انسان منتقل می‌کند.
علائم و نشانه‌های مالاریا ممکن است در خصوص موارد زیر باشد:

۱- تب

۲- سردرد

۳- خستگی

۴- تهوع و استفراغ و علائم شبه‌گرفتگی باشد.
این بیماری مخصوصاً در نواحی گرمسیری شایع است اما می‌تواند در مناطق دیگر نیز وجود داشته باشد.
اگرچه مالاریا قابل درمان است، اما در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند به مشکلات جدی و حتی مرگبار منجر شود. لذا در مناطق کشورها و نواحی که مالاریا وجود دارد، اتخاذ تدابیر احترازی، مانند استفاده از مواد حشره‌کش و داروهای پیشگیری، بسیار مهم است تا انتشار این بیماری کاهش یابد و از ابتلا به آن جلوگیری شود.
مالاریا یک بیماری جدی است که لازم است که جدی هم گرفته شود و بیش ترین میزان معمولا در نواحی گرمسیری می باشد.
مالاریا معمولاً علائمی مشابه آنفلانزا را دارد چرا که شامل تب‌های شدید ، لرز ،سردرد و به طور کلی علائمی که در آنفولانزا دیده می شود، می باشد.
مالاریا توسط نوعی انگل ایجاد می شود و در نهایت عفونت‌های شدید را ایجاد می کند که اگر به موقع درمان نشود و توجهی به آن ها نشود می تواند مرگ را به همراه داشته باشد.
اگرچه مالاریا  یک بیماری کشنده محسوب می شود، اما به کمک تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌توانیم از بیماری و مرگ ناشی از مالاریا تا حد زیادی پیشگیری کنیم.

مرگ و میر بسیار زیادی ممکن است در اثر بی توجهی ایجاد شود که این مورد و البته این بیماری تاثیرات منفی بر اقتصاد کشورها خواهد داشت.
و اما بپردازیم به این که چه کسانی ممکن است مبتلا شوند و جالب است بدانید که معمولاً افراد با نیش پشه آنوفل ماده به مالاریا مبتلا می‌شوند که تنها پشه‌هایی که قبلا یک فرد آلوده را نیش زده باشند، می‌توانند باعث انتقال مالاریا شوند به این معنی که وقتی پشه یک فرد مبتلا را نیش می‌زند، خون حاوی انگل‌های میکروسکوپی مالاریا وارد بدن پشه می‌شود.
حدود یک هفته بعد، زمانی که پشه فرد سالمی را نیش بزند، این انگل‌ها با بزاق پشه مخلوط و وارد بدن فرد می‌شوند و این زنجیره در مکان هایی که این بیماری شیوع پیدا کرده به خصوص مناطق گرمسیری بسیار رایج تر می باشد.
هم چنین مالاریا از طریق خون هم قابل انتقال است این گونه که انگل مالاریا در گلبول‌های قرمز خون فرد مبتلا وجود دارد و اگر فرد ناقل باشد و در این بین انتقال خون و یا پیوند اعضا را انجام دهد و حتی از سوزن یا سرنگ مشترک استفاده شود که آلوده به خون فرد ناقل باشد به راحتی منتقل خواهد شد.
لازم به ذکر است که مادران باردار هم اگر ناقل باشند می توانند در دوره ی بارداری و یا حتی حین زایمان به جنین انتقال دهند که در این شرایط گفته می شود جنین به طور مادرزاد مبتلا به مالاریا است.
و اما چه افرادی بیش تر کاندیدای این بیماری هستند که شامل موارد زیر می باشد:

۱- مورد اول افرادی که جز ساکنین مناطق با شیوع بالای مالاریا هستند که این افراد به شدت در معرض نیش پشه‌های آلوده به مالاریا می باشند.

۲- مورد بعدی افرادی که نسبت به مالاریا مصونیت کمی دارند یا اصلاً مصونیت ندارند که در خصوص این گروه می توان به کودکان خردسال و زنان باردار یا افرادی که به مناطق با شیوع بالای مالاریا مسافرت می‌کنند اشاره کرد.

۳- مورد سوم افراد فقیری که ساکن مناطق روستایی هستند که به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی کامل ندارند و احتمال مبتلا شدنشان بالا است.

عامل بیماری مالاریا

عامل بیماری مالاریا پلاسمودیوم نام دارد که پلاسمودیوم‌ها از نوع پارازیت‌های تک‌سلولی هستند که نیاز به دو میزبان دارند: یک میزبان انسانی و یک میزبان پشه‌ای مثل پشه‌ی آنوپلس.
تاکنون چهار گونه از پلاسمودیوم‌ها به عنوان عامل مالاریا در انسان شناخته شده‌اند که شامل:

۱- پلاسمودیوم فالسیپاروم

عامل مالاریا اقیانوس آرام (مالاریا ناگینا) و مالاریا دریای سرخ است.

۲- پلاسمودیوم ویوکس

عامل مالاریا دسته‌بندی شده به نام مالاریا کوتونو، که در آفریقای غربی شناخته شده است.

۳- پلاسمودیوم مالاری

این گونه باعث مالاریا در انسانان در سراسر جهان، از جمله آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی می‌شود.

۴- پلاسمودیوم اوالی

این گونه باعث مالاریا در مناطق محدودی از آفریقا است.
هر یک از این گونه‌ها می‌توانند نوع‌های مختلفی از مالاریا را ایجاد کنند و شدت و نوع علائم آن بستگی به نوع پلاسمودیوم و نواحی جغرافیایی مبتلا شده دارد.

علائم مالاریا

علائم مالاریا ممکن است بین افراد متفاوت باشد و بستگی به نوع پلاسمودیوم، شدت عفونت و واکنش بدن هر فرد داشته باشد. علائم مالاریا ممکن است به طور کلی شامل موارد زیر باشد:

۱- تب

افزایش دمای بدن به طور ناگهانی یکی از علائم مشترک مالاریا است. این تب معمولاً سیکلی است، به این معنی که تب ممکن است به مدت چند ساعت تا چند روز ظاهر شود و سپس به‌طور ناگهانی کاهش یابد.

۲- سردرد

اغلب همراه با تب، سردرد شدید می‌تواند نشانه‌ای از مالاریا باشد.

۳- خستگی و ضعف عمومی

عدم احساس راحتی، خستگی زیاد و کاهش انرژی از علائم دیگر مالاریا می‌باشد.

۴- تهوع و استفراغ

افراد مبتلا به مالاریا ممکن است تهوع و استفراغ داشته باشند.

۵- درد عضلانی و مفصلی

اغلب عضلات و مفاصل در نتیجه اثرات ویروس روی بدن مبتلا به مالاریا ممکن است درد بکنند.

۶- لرزش

گاهی اوقات، لرزش بدن می‌تواند با تب همراه باشد.
در موارد شدید‌تر مالاریا، ممکن است علائم و نشانه‌ها بیشتر شدید شوند و شامل علائم نارسایی تنفسی، کاهش هوشیاری، آرام شدن قلب، و کمیت کم‌خونی شود.
در صورت بروز هر یک از این علائم در مناطقی که مالاریا وجود دارد یا بعد از سفر به این مناطق، بهتر است به سریعترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کرده و تشخیص و درمان مناسب را دریافت کنید.
بخصوص اگر علائم شدید‌تر و مرتبط با عفونت مالاریا وجود داشته باشد.

عوارض مالاریا

مالاریا یک بیماری نسبتا خطرناک است و اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان مناسب انجام نگیرد، می‌تواند به عوارض جدی و گاهاً مرگبار منجر شود.
عوارض مالاریا ممکن است به شرح زیر باشند:

۱- آنمی

یکی از شایع‌ترین عوارض مالاریا آنمی یا کم‌خونی است. پلاسمودیوم‌ها می‌توانند به سلول‌های خونی مخصوصاً اریتروسیت‌ها (سلول‌های قرمز خونی) حمله کنند و باعث کم‌خونی و کاهش تعداد سلول‌های قرمز شوند که می‌تواند باعث خستگی و ضعف عمومی گردد.

۲- آسیب به اعضا و اندام‌ها

مالاریا می‌تواند به عوض‌های بزرگ شکمی (سپلین) و کبد آسیب بزند و باعث انسداد مجاری صفراوی و کبدی شود.

۳- عوارض عصبی

مالاریا می‌تواند عوارض عصبی مانند تشنج، کم‌کاری تیروئید، آسیب به مغز و اختلالات سیستم عصبی مرکزی ایجاد کند.

۴- آسیب کلیه

مالاریا ممکن است به کلیه‌ها آسیب بزند و باعث ایجاد مشکلات کلیوی شود.

۵- عوارض قلبی

مالاریا می‌تواند عوارضی در مورد قلب ایجاد کند که ممکن است منجر به بیماری‌های قلبی جدی شود.

۶- مالاریای مغزی

در صورتی که مالاریا به مغز منتقل شود، می‌تواند باعث مالاریای مغزی شود که عوارض بسیار خطرناکی دارد و ممکن است تا مرگ منجر شود.
باید توجه داشت که مالاریا به خصوص در افراد ضعیف‌تر، کودکان و بارداران بیشترین خطر را دارد. از این رو، هرگاه علائم مالاریا در خود یا دیگران مشاهده کنید، باید به پزشک مراجعه کنید تا به موقع تشخیص داده شود و درمان مناسب انجام گیرد.
هم چنین، پیشگیری از مالاریا با استفاده از مواد حشره‌کش و داروهای پیشگیری نیز بسیار اهمیت دارد و لازم است در هر شرایط و منطقه ای که باشید لازم است بهداشت را رعایت کنید به خصوص بهداشت فردی که از ابتلا به این بیماری خطرناک تا حد زیادی پیشگیری کنید.
در صورتی که در این مناطق شیوع بیماری بودید سعی کنید آزمایش خون را انجام دهید چرا که یکی از مطمئن ترین راه برای تشخیص است حتی اگر ناقل باشید و درمان را زودتر انجام دهید تا مشکلات بدتری ایجاد نشود.
در صورت ناقل بودن و خفیف بودن شرایط بیماری با مصرف دارو بیماری قابل درمان خواهد بود و به طور کامل از خون نیز خارج خواهد شد.